Biografija

Ana Dević je politička sociološkinja čije su specijalizacije nacionalizam, društveni pokreti, film i teatar, sa fokusom na prostor nekadašnje SFRJ i teme inostrane pomoći za razvoj civilnog društva, obrazovanja i kulture u ‘post-konfliktnim’ društvima.

Doktorirala je na Kalifornijskom univerzitetu u San Diegu, a radila na univerzitetima u Glazgovu i Arhusu, Univerzitetu Braun u Providensu te Fatih univerzitetu u Istanbulu. Kao dobitnica stipendje Marija Sklodovska-Kiri, radiće od 2018. godine na Katoličkom univerzitetu u Luvenu na projektu o programima pomoći Turske za restauraciju spomenika otomanske baštine u Bosni i Hercegovini i Srbiji.

Dajte šansu ‘prekomernom’ antifašizmu: Suprotstavljanje istorijskim revizionizmima u post-jugoslovenskom prostoru

U radu se problematizuju istorijski narativi u post-jugoslovenskom prostoru, čiji se lavovski deo angažuje na podrivanju afirmativnih prezentacija antifašisticke borbe u Drugom svetskom ratu, gde istaknuto mesto zauzimaju rehabilitacije lokalnih kvislinga. Rad se, na prvom mestu, osvrće na korene relativizacije antifašizma u procesu kreiranja selektivnih narativa o II svetskom ratu u periodu socijalizima i ideološkog monopola Saveza komunista. U vreme kada se glavni ideološki okvir počinjao cepati krajem 1980-ih, dezintegracija Jugoslavije se objašnjavala narativima o ‘begu od tiranije’, što je uključivalo obnavljanje interesovanja za svedočenja zatočenika Golog otoka, tj. za jugoslovenski staljinizam. Tokom 1980-ih, negativna sećanja na socijalistički period su se umnogostručila kroz biografske narative u oblasti književnosti i teatra.

Od početka 1990-ih i nacionalističkog nasilja biografskim i književnim svedočenjima počinje da dominira predstava o ‘neizbežnom’ kraju Jugoslavije kao države čije su (pogubno) multietničko ustrojstvo nasilno ustoličili komunistički partizani u toku II svetskog rata. Naročito od početka 2000-ih, centralno mesto u ovim ‘antitotalitarnim’ narativima zauzimaju rehabilitacije kolaboracionista nacističkih i fašističkih okupacionih vojski.

Tekst se zatim okreće narativima koji se suprotstavljaju gore predstavljenim interpretacijama iskustava II svetskog rata i socijalizma, povezujući ih sa pitanjima ratnog nasilja i ratnih zločina 1990-ih. Iskustva kontra-narativa koja ovde predstavljam odnose se na preimenovanja ulica i drugih toposa koji nose imena partizanskih boraca ili bitaka iz II svetskog rata, uključujući i svedočenja koja se suprotstavljaju rehabilitaciji kvislinga. Prvenstveno se koristim materijalima koji sadrže svedočenja, aktivističke napise i akcije, kao i reakcije publike na ove aktivnosti u formi ličnih refleksija i reagovanja.